ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﻧﻈﺎم ﻫﺎی ﺷﻬﺮی در ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ، ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات آن ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺷﯿﻮهﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ و ﻣﺮﺳﻮم در 

دﻧﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ آن ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد، اﻣﺮی ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ 

اﺳﺖ. در ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ دﯾﻨﺎﻣﯿﺴﻢ ﻫﺎی ﺷﻬﺮی ﺑﺮ ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ- ﮐﺎﻟﺒﺪی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ اﺛﺮ 

ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ، ﻟﺬا در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ ﺑﺮای ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻘﺸﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ از ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮ 

در ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ _ ﮐﺎﻟﺒﺪی ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎی رﺷﺪ و ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه 

اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮی اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻫﺎی ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات 

در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎ ،ی ﺷﻬﺮی ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﻮﺷﺶ زﻣﯿﻦ ﺷﻬﺮی در ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎی ﻣﺤﻠﯽ ﺷﻬﺮسمنان در ﯾﮏ ﺳﻄﺢ 

 ﻣﻨﻄﻘﻪای، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰارﻫﺎ و ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ ﺳﻮق داده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ دوران 

ﻧﻮﯾﻦ دادهﻫﺎی ﺳﻨﺠﺶ از دور و ﺷﯿﻮه ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺮ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ، ﻣﺪل ﺳﺎزی، ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ و ﻧﻤﺎﯾﺶ 

دﯾﻨﺎﻣﯿﺴﻢ ﻫﺎی زﻣﺎﻧﯽ و ﻓﻀﺎﯾﯽ - ﮐﺎﻟﺒﺪی ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮ در ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت راﺟﺎزه ﻣﯽ دﻫ ﺪﻨ . ﺑﺮای ﻧﯿﻞ ﺑﻪ 

اﯾﻦ اﻫﺪاف در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ اﺑﺘﺪا ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ای از ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺷﻬﺮ سمنان در ﻗﺎﻟﺐ داده ﻫﺎی 

آﻣﺎری _ ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎرﯾﺨﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه و آﻧﮕﺎه ﺑﺮای ارزﯾﺎﺑﯽ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻀﺎﯾﯽ - ﮐﺎﻟﺒﺪیﺷﻬﺮدو ﻣﺪل 

1 رﮔﺮﺳﯿﻮن ﺧﻄﯽ

و ﻣﺪل ﮐﺮاس ﺗﺐ

2

ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روش ﻫﺎی ﻣﮑﻤﻞ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ.ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ، 

ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ، ﺷﺪت، وﺳﻌﺖ و ﻣﮑﺎﻧﯿﺰم ﺗﺒﺪﯾﻞ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺎرﺑﺮی اراﺿﯽ ﺷﻬﺮی ﺷﻬﺮ سمنان را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺮآﯾﻨﺪ و 

ﺗﺠﺴﻢ ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻀﺎﯾﯽ _ ﮐﺎﻟﺒﺪی آن ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ در ﭼﻪ اﺑﻌﺎد و ﻣﻘﯿﺎﺳﯽ 

ﮐﺎرﺑﺮی ﺷﻬﺮی ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺷﺪت ﻋﻤﻞ، ﮐﺎرﺑﺮی ﻫﺎی ارﺿﯽ دﯾﻢ، ﺑﺎﯾﺮ، ﺑﺎغ و اراﺿﯽ ﮐﺸﺖ آﺑﯽ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺧﻮد 

را ﺗﺤﺖ ﮔﺴﺘﺮش - ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐﺎﻟﺒﺪی ﺧﻮد ﻗﺮار داده اﺳﺖ.


ﻧﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺎرﺑﺮدی وروش ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻌﯿﺎری - . ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳﺖ.ﮔﺮدآوری دادهﻫﺎ ﺑﻪ روش ﮐﺘﺎﺑﺨĤن ﻫﺎی و ﻣﯿﺪاﻧﯽ

ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ در روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ، آﻣﺎرﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ، ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ وﻋﮑﺲﻫﺎی ﻫﻮاﯾﯽ وﻣﺎﻫﻮارهای ﺑﺮای دوره ﻫﺎی 1360 تا 1390  ودر روش ﻣﯿﺪاﻧﯽ، ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ( ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ )وﻣﺸﺎﻫﺪه

اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ ازﻧﺮماﻓﺰارﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎری SPSS وﻧﺮماﻓﺰارﻫﺎﯾﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪاﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽو ﺳﻨﺠﺶ از

دورﻫﻤﭽﻮن (Arc GIS 9-Idrisi3.2) اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ، ازﻣﺪل ﮐﺮاس ﺗﺐ ﻧﺮماﻓﺰارIdrisi ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﺼﺎوﯾﺮ

رﺳﺘﺮی اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ.دﯾﺪﮔﺎه ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺳﺎﺧﺘﺎرﮔﺮاﯾﯽاﺳﺖ زﯾﺮاﻫﺮواﺣﺪی دارای ﺳﺎﺧﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ