ابتدا به شرح توابع دریافت و ویرایش می پردازم توابعی چون: 1- رقومی نمودن نقشه، 2- پلی گن بندی ، 3- ایجاد پدیده ، 4- بازسازی هندسی، 5- نرم سازی خطوط، 6- اتصال لبه، 7- طبقه بندی و باز طبقه بندی(براساس داده های توصیفی و موقعیت مکانی)، 8- تبدیل ساختار داده، 9- ویرایش، 10- توابع مقایسه، 11- تابعDisolve ، 12-تابع کلی گرایی خط، 13- توابع تصحیح هندسی و زمین مرجع سازی، 14- تبادلات.

سپس مختصراٌ به شرح توابع پردازش و تجزیه و تحلیل خواهم پرداخت. توابعی مثل: 1- بازیابی داده، 2- اندازه گیری،شمارش و محاسبه، 3- ایجاد حاشیه، 4- توابع Scaler ،5- روی هم گذاری، 6- فاصله، 7- تیسن، 8- انتشار، 9- توابع همسایگی، 10- توابع جستجو، 11- توابع نقطه/خط در پلی گن، 12- توابع سطح، 13- توابع درون یابی(درون یابی خطوط، روشهای درون یابی غیر خطی) .

 

 

 

• توابع دریافت و ویرایش:

√تابع رقومی نمودن نقشه: این تابع امکان تبدیل نقاط و خطوط (مستقیم،شکسته و منحنی) از حالت آنالوگ روی نقشه به حالت رقومی را فراهم می کند.در این فرایند هر نقطه می تواند در مختصات قطبی، کارتزین و طول و عرض جغرافیایی معرفی شود.

 

√تابع پلی گن بندی: در این تابع فرایند ایجاد پلی گن (چندضلعی بسته)از طریق اتصال نقاط آغاز و پایان یک خط می باشد.

 

√توابع ایجاد پدیده: در این تابع می توان عکس توابع فوق عمل نمود یعنی از نقاط و خطوط رقومی شده متناسب با پدیده های واقعی و با دادن اطلاعات توصیفی ، پدیده ای را ایجاد نمود.

√توابع بازسازی هندسی: در این فرایند می توان با  قائمه نمودن زوایا و و با مستقیم و موازی نمودن خطوط یک پدیده واقعی را به  شکل هندسی منطبق نمود، این کار موجب افزایش کیفیت دادها می شود.

 √توابع نرم سازی خطوط(line smoothing ): وقتی با تراکم پایینی از نقاط ، خطوط را رقومی کنیم و یا خطوط حاصل از تبدیل نقشه های رستری به وکتوری ،خطوط زبری به نظر بیایند، به کمک این تابع می توان در محل شکستگی ها و زوایای تند خطوط منحنی شکل ایجاد کرد.

√توابع اتصال لبه( edge matching .mosaicing. zipping ): با این تابع می توان خطوط فصل مشترک دو برگ نقشه را تصحیح و اتصال داد.

√توابع طبقه بندی و باز طبقه بندی(reclassification  )(براساس داده های توصیفی و موقعیت مکانی): در این فرایند می توان پدیده ها را طبقه بندی کرد همچنین می توان پدیده ها را در طبقاتی دسته بندی کرد و هر طبقه را با ارزشی جدید مشخص کرد که این فرایند خود به دو گروه تقسیم می شود الف-طبقه بندی براساس داده های توصیفی ب- طبقه بندی براساس موقعیت مکانی) .

√توابع تبدیل ساختار داده: برای استفاده از داده های رستری در ساختار وکتوری و برعکس و یا استفاده از ویژگیهای هر دو ساختار از توابع تبدیل ساختار داده استفاده می شود.

√توابع ویرایش:  این فرایند امکان تغییر و تصحیح و تکمیل داده های هندسی و توصیفی را فراهم می کند.

مهمترین این فرایندها ویرایش هندسی پدیده ها با ساختار وکتوری می باشد. از جمله این ویرایشها می توان به جابجایی، چرخش، حذف،تقسیم خطوط و اضافه کردن خط و نقطه اشاره کرد.

√توابع مقایسه(comparision): در این فرایند به داده های توصیفی ارزش می دهند مثلاً بارندگی بالای 250میلی لیتر را با عدد1 و زیر 250 میلی لیتر را با صفر که سپس با استفاده از عملیات پایه(کوچکتری،بزرگتری ، مساوی و...) می توان پدیده ها را با هم مقایسه کرد.

√تابعDisolve : ممکن است در داده های برداری پلی گنهایی با مشخصات یکسان در کنار هم قرار گیرند که با استفاده از این تابع می توان فصل مشترک این پلی گنها را حذف کرد.

√تابع کلی گرایی خط( line generalization .coordinate thining):خطوطی که به حالت stream رقومی می شوند دارای تراکم نقاط بینابینی(vertex) می باشند که هر چند صحت را افزایش می دهد ولی موجب افزایش حجم داده و کندی پردازش می شود ، از آنجا که در پروژه های کوچک مقیاس تا حدودی به صحت مکانی نیاز نیستمی توان با این توابع مختصات تعدادی از نقاط بینابینی را حذف کنیم.

√توابع تصحیح هندسی و زمین مرجع سازی(geometric correction & geocoding):در gis داده های مختلفی از یک محل در ارتباط با یکدیگر مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند که همه داده ها از نظر هندسی باید با هم مطابقت داشته باشند و از یک سیستم تصویری تبعیت کنند، لذا این تابع می تواند سیستم تصویر را تغییر و تطبیق هندسی نقاط کلیه نقاط را انجام دهد.

در اینجا می توان از توابع تطابق هندسی ، به تابع تبدیلهای مسطحاتی( affine ) اشاره کرد.

√تبادلات( interfaces ): در این توابع می توان داده ها را از سامانه های دیگر دریافت و یا داده ها را به دیگر سامانه ها ارسال کرد. که داده ها می توانند نقشه،جدول و پایگاه داده باشند.

 

 

•توابع پردازش و تجزیه و تحلیل:

 

√بازیابی داده(data retrival ): در این فرایند می توان امکان طرح پرسش از یک مجموعه داده را بازیابی نمود ، بازیابی می تواند بر پایه داده های هندسی، توصیفی، توپولوژی یا ترکیبی از آنها باشد.

√اندازه گیری،شمارش و محاسبه: با این توابع می توان محاسبه های مختلفی را در مورد نقاط،خطوط،سطح و احجام انجام داد.مثلا می توان در یک پلی گن تعداد نقاط و خطوط را به دست آورد که به این توابع نقطه در پلی گن(point in polygon  ) و خط در پلی گن(line in polygon  ) گویند.از دیگر کاربردهای این توابع می توان به شمارش تعداد آبراهه های یک حوزه آبریز، اندازه گیری طول پدیده ها،محاسبه مساحت و محیط و حجم  اشاره کرد.

√ایجاد حاشیه(ضربه گیر ) (buffer) : با این تابع می توان نواری به پهنای دلخواه دور پدیده ایجاد کرد.

√توابع Scaler : با این توابع می توانیم با محاسبات ریاضی ارزش تمام پدیده ها را تغییر داد.

√روی هم گذاری: در این تابع دو یا چند نقشه با هم ترکیب می شوند.

در این تابع علاوه بر امکان اجرای 4عمل اصلی(جمع،تفریق،ضرب و تقسیم) می توان میانگین، توان،کمترین و بیشترین مقدار را برای یکایک داده های نقشه های ورودی تعیین نمود.

√فاصله: این تابع جزء توابع نزدیکی می باشد و کوتاه ترین فاصله هر نقطه از نقشه را از  یک یا چند پدیده بدست می آورد.

√تیسن(thiessen):  این تابع نیز از توابع نزدیکی می باشد، در این تابع فضای بین پدیده های نقطه ای موجود بر روی یک نقشه را براساس اصل کوتاهترین فاصله از پدیده به پلی گن به تعداد پدیده های آن تقسیم می کند. کاربرد این تابع در هیدرولوژی و هواشناسی است.

√انتشار:این تابع بر روی داده های رستری اجرا می شود، در این فرایند فاصله در راستای حرکت از یک نقطه در همه جهات و سلول محاسبه می شود. نقشه حاصل از تابع انتشار سطح تجمع( accumulation surface) نامیده می شود.

√توابع همسایگی( neighborhood ):  در این توابع محاسبات برای یک پدیده براساس داده های توصیفی و ارزشهای مناطق مجاور آن انجام می شود. برای این کار حداقل سه پارامتر نیاز است:الف-یک یا چند پدیده بعنوان هدف ب-گستره همسایگی بعنوان محدوده محاسبه  ج- نوع تابع برای اجرای در گستره محاسبه.

مهمترین توابع همسایگی را می توان در سه دسته طبقه بندی کرد: توابع جستجو، توابع سطح، توابع درون یابی و توابع نقطه/خط در پلی گن.

√توابع جستجو(استخراج)(  extraction):  در این توابع عملیات جبری و آماری به تفکیک در هریک از گستره های همسایگی اجرا می شود و نتایج آن می تواند در تمامی سطح گستره همسایگی ثبت شود و یا بصورت جدول گزارش باشند. مهمترین این عملیاتها عبارتند از:جمع،میانگین،اکثریت،واریانس،کمترین،بیشترین،تعداد طبقات،سلول های متفاوت،پراکندگی .

√توابع نقطه/خط در پلی گن: این تابع تعیین می کند که چه تعدادی نقطه یا خط در محدوده یک پلی گن وجود دارد.

√توابع سطح: این توابع عمدتاً مربوط به محاسبه مشخصات توپوگرافیک مثل شیب(slope  ) و جهت(aspect  ) و بر پایه مدل رقومی ارتفاع می باشد.

√توابع درون یابی(درون یابی خطوط، روشهای درون یابی غیر خطی):

با این تابع ارزش توصیفی نقاط مجهول در یک منطقه بر اساس نقاط معلوم در داخل آن منطقه بدست می آید.

روشهای مختلفی برای درون یابی وجود دارد که بطور کلی به دو گروه خطی و غیرخطی تقسیم می شوند.

در روش درون یابی خطی فرض بر خطی بودن تغییرات یک ارزش معین است که این فرض می تواند ایجاد خطا کند ، لذا جهت حذف اثرات فرضیه خطی بودن از فرضیه درون یابی غیرخطی استفاده می کنند که خطاها را از بین ببرند این فنون را می توان به سه گروه تقسیم کرد:الف- روشهای وزنی(distance-weighted)، ب- سطوح روند(trend surface )، ج- کریجینگ( kriging )